Dünya Aşı Haftası (24-30 Nisan 2024)

Dünya Aşı Haftası ilk kez 2012 yılında, Dünya Sağlık Teşkilatının (DST) altı bölgesinde 180’den fazla ülkenin katılımıyla eş zamanlı olarak kutlanmıştır. DST’ye üye tüm devlet temsilcilerinin katıldığı DST’nin karar alma organı olan Dünya Sağlık Asamblesi’nin Mayıs 2012 tarihli toplantısında, aşılamanın yararları konusunda küresel ve yerel farkındalığa yol açması, toplumun aşılama hizmetlerini kabulünü ve talebini artırması, politik kararlılığın geliştirilmesi, aşıların bireylere ulaştırılması için ek fırsat sağlanması ve sonuç olarak aşılama kapsayıcılığının artırılmasına katkıda bulunacağı gerekçeleriyle Nisan ayının son haftasının Dünya Aşı Haftası olarak kabul edilmesi kararı verilmiştir.

Her yıl Nisan ayının son haftasında gerçekleştirilen Dünya Aşı Haftası her yaştan insanı hastalıklara karşı korumak için aşılanmayı teşvik etmek amacıyla kutlanmakta olup, nihai amaç daha fazla insanın aşı ile önlenebilir hastalıklardan korunmasını, daha mutlu ve sağlıklı yaşam sürdürmelerini sağlamaktır. 

Bağışıklama, birinci basamak sağlık hizmetlerinin önemli bir bileşeni ve tartışılmaz bir insan hakkıdır.  Aşılama sayesinde her yıl milyonlarca hayat kurtarılmakta ve bu doğrultuda en başarılı maliyet etkin sağlık müdahalelerinden biri olarak kabul edilmektedir. 

Bağışıklama ile her yıl difteri, tetanos, boğmaca, grip ve kızamık gibi hastalıklardan 2-3 milyon yaşam kaybı önlenmektedir.  Dünya çapında yaygın aşılama çalışmaları sonucu, 1977 yılında son vaka Somali’den bildirilmiş ve 1980 yılında çiçek hastalığının ortadan kaldırıldığı ilan edilmiştir.  Dünya genelinde vahşi çocuk felci virüsüne bağlı vakalar, 1988'den bu yana, %99'un üzerinde bir düşüş göstererek, 125’ten fazla ülkede tahmini 350.000 vakadan, 2023 yılında sadece iki ülkede 10 vakaya gerilemiştir. Kızamık aşılamasıyla 2000-2021 yılları arasında 56 milyon ölüm önlenmiştir. Kızamıkçık vaka sayılarında da %97 azalma sağlanmış; 2000 yılında 102 ülkeden 670.894 kızamıkçık vakası bildirilmişken 2018 yılında 151 ülkeden 14.621 vaka bildirilmiştir. 

Türkiye’de başarılı rutin ve destek aşılama çalışmaları ile aşı ile önlenebilir hastalıklarda ciddi azalmalar sağlanmıştır. Özellikle 1924 -1944 yılları arasında büyük salgınlar ve ölümlere yol açmış olan çiçek hastalığı aşılama çalışmalarıyla 1957 yılından sonra bildirilmemiştir. Hastalık etkeni yok edildiğinden çiçek aşısı uygulamalarına da ihtiyaç kalmamış ve 1980 yılında Türkiye’de ve tüm dünyada aşılama durdurulmuştur. 1998 yılından bu yana çocuk felci vakası görülmemektedir. DST tarafından 2002 yılında, Türkiye’nin de üyesi olduğu Avrupa Bölgesi, Poliodan Arındırılmış Bölge Sertifikası ile belgelendirilmiştir. 2009 yılında, anne ve yenidoğan tetanozunun en az düzeye düşürüldüğü DST tarafından belgelenmiştir. 2011 yılından sonra difteri vakası görülmemiştir. Yüksek aşılama kapsayıcılığıyla tüm aşı ile önlenebilir hastalıklarda önemli ölçüde düşüşler sağlanmıştır. 

Aşılama ile tüm bu kazanımlarımızın devam edebilmesi için özellikle aşıların tüm çocuklarımıza ulaşabilmesi önem taşımaktadır. Ancak özellikle pandemi dönemi ve sonrasında aşılara yönelik bilimsel olmayan, kanıtı bulunmayan iddiaların gündeme çeşitli nedenlerle yoğun olarak getirilmesi, anne ve babaların tereddütlerine neden olmuştur. Bunun sonucu olarak özellikle Avrupa ve Kuzey Amerika’da yıllardır görülmeyen veya çok az sayıda olan difteri – kuşpalazı – tetanos, kızamık, boğmaca gibi hastalıklar yeniden görülmeye başlamış ve ciddi sayıda çocuğun hastalanmasına ve hatta kaybına neden olmuştur. Ülkemizde de bu riskin ortaya çıkmaması için aşılama kapsayıcılığının yüksek düzeyde sürdürülmesi gerekmektedir.

Bağışıklama, hayata sağlıklı bir başlangıç sağlar ve yaşam beklentisini iyileştirir; meslek nedeniyle ya da kronik hastalıklar gibi risk altındaki bireyler için koruma sağlar; bireyleri koruduğu gibi, hastalıkların yayılmasını önleyerek aşılanmamış bireylerin de korunmasını sağlar. Aşılanma herkes için daha sağlıklı, daha güvenli ve daha müreffeh bir dünya yaratır.

Çocuklarınız, yakınlarınız, kendiniz için aşılanma durumunuzu kontrol ediniz, aşılanınız, hastalıklardan korununuz.